Víctor Saura
 20/04/2022 

Vall d ‘Hebron eta Sant Joan de Déu ospitaleetako psikiatra eta psikologo talde batek egindako ikerketa batetik ateratako datuetan oinarritua.

Kataluniako ikertzaileek egindako eta ‘Psychological Medicine’ aldizkari zientifikoan argitaratutako ikerketa baten arabera, egiaztatzen da distantzia estatistikoa dagoela sistemak neurogarapenaren nahasmenduak dituzten ikasleen eta diagnostikatuta daudenen artean. Infradetekzioak emakumeei eta baliabide gutxiko edo prestakuntza gutxiko familietatik datozenei eragiten die bereziki.

Kataluniako 28 ikastetxetako 5 eta 17 urte bitarteko 7.180 ikasleko lagin batean, zazpi eskualdetan banatuta, 1.249 ikasle ( % 18,3) identifikatu ziren gutxienez neurogarapenaren nahasmendu baten irizpideak izaten zituztenak, eta honelakoak  ziren nahasmenduak: adimen-desgaitasuna, arreta-defizita eta hiperaktibitatea, autismoa edo ikaskuntzako desordena espezifikoak. Aldiz, ikasle horietatik 423k ( % 6,19) soilik zuten diagnostiko argia proba egin aurretik, eta horrek erakutsiko luke hezkuntza-sistemak oraindik lan handia duela egiteko detekzioaren arloan; izan ere, laginaren arabera, nahasmenduak zituzten ikasleen % 66 ez zeuden diagnostikatuta.

Datu horiek Miquel Casas eta Rosa Bosch doktoreak buru dituzten Vall d ‘Hebron eta Sant Joan de Déu ospitaleetako psikiatra eta psikologo talde batek egindako ikerketa batetik ateratzen dira. Ikerketa horren laburpena Psychological Medicine aldizkari zientifikoan argitaratu berri da, Neurodevelopmental disorders among Spanish shichool-age children. Azterlanean, taldeak lagina bahetzeko eman zituen urrats guztiak azaltzen dira, familiek eta irakasleek emandako informaziotik abiatuta, bai eta ikasleek berek egindako testetatik ere, eta, azkenik, nahasmenduren bat izan zezaketela pentsatu zen bi mila ikasle baino gehiagori egindako elkarrizketetatik abiatuta.

Azterlanak nahasmendu horietako bakoitzaren prebalentzia identifikatzen du ikasleen artean, eta, oro har, bat dator nazioarteko beste azterlan batzuetan aurkitu diren kategoria horietako bakoitzaren prebalentziekin. Eta detekzioan dagoen genero- eta gizarte-joera ere deskribatzen du. Ikertzaileen arabera, emakumeak gutxiagotan detektatzen dira, baita landa-ingurunean bizi diren ikasleak, etnia ez-zurikoak direnak, baliabide gutxiko familietatik datozenak eta hezkuntza-maila baxuko familietatik datozenak ere. Bestalde, detekzioa gehiago hurbiltzen da benetako prebalentziara ikastetxe pribatuetan publikoetan baino.

Hala eta guztiz ere, gogoan izan behar da azterlanak (oraindik abian dagoen osasun mentalari eta eskolari buruzko azterlan handiago baten parte da) 2011-2018 aldia biltzen duten datuekin lan egiten duela, eta azken urtean Hezkuntza Sailak hainbat neurri iragarri dituela detekzioa hobetzeko. Síndic de Greuges-ek Eskola Bereiztearen aurkako Itunaren bilakaerari buruz egindako azken txostenean, halaber, detekzio-metodo horiek hobetzeko beharra azpimarratzen zen.